Aktualności

Śladami Bitwy pod Ostrołęką. Te historyczne miejsca powinien znać każdy ostrołęczanin (zdjęcia)

W roku 1831 Polski nie było na mapie Europy. Nasz kraj pozostawał pod zaborami, a Ostrołęka znalazła się w tamtym czasie w strefie wpływów rosyjskich, w obrębie ziem tak zwanego Królestwa Polskiego. Gdy w listopadzie 1830 roku wybucha powstanie listopadowe, regularne walki docierają także do Ostrołęki.

26 maja 1831 roku dochodzi w naszym regionie do jednej z najkrwawszych potyczek powstania listopadowego. Starły się tu siły wojsk polskich pod dowództwem generała Jana Skrzyneckiego z wojskami rosyjskimi Iwana Dybicza. Bitwa pod Ostrołęką przejdzie do historii.

Walki rozpoczęły się rankiem, gdy wojska polskie przeprawiały się przez Narew. Atak oddziałów Dybicza doprowadziły do zażartej walki, w której Ostrołęki dzielnie broniła brygada Ludwika Bogusławskiego czyli tzw. "Czwartacy".

Gdy zwycięstwo przechylało się na stronę wojsk rosyjskich, od całkowitej klęski ratuje Polaków bohaterska szarża 4 baterii lekkokonnej ppłk. Józefa Bema, co pozwoliło armii Skrzyneckiego wykonać odwrót na Warszawę.

ReklamaWalki toczyły się przez cały dzień zarówno w samej Ostrołęce, jak i na jej przedpolach, nie tylko z udziałem wojsk, ale też mieszkańców. Po silnym ostrzale artyleryjskim miasto bardzo ucierpiało, strawione pożarami. Zniszczenia po obu stronach są ogromne. W walce poległo dwóch generałów -gen. Ludwik Kicki oraz gen. Henryk Kamieński. Chociaż w samej bitwie nie było zwycięzcy, to na skutek ogromnych strat, niewykorzystanych szans, upadku "moralnego ducha" dowódców, bitwa stała się punktem zwrotnym powstania. Po jego upadku zaborca przystąpił do wzmożonych represji względem nie tylko uczestników powstania, ale i całego narodu polskiego.

Dopiero odzyskanie niepodległości przez Polskę w 1918 r., po 123 latach zaborów, umożliwiło społeczeństwu Ostrołęki oddanie należnego hołdu bohaterom bitwy ostrołęckiej w 1831 r., także poprzez wystawienie pomników i czczenie rocznic.

ReklamaDla upamiętnienia tamtych wydarzeń w Ostrołęce odgrywana jest inscenizacja bitwy. W kościele św. Antoniego Padewskiego odprawiane są msze święte za poległych, ponieważ kościół ten był szpitalem dla rannych w bitwie. Wydarzeniom z maja 1831 r. poświęcona jest także stała ekspozycja w miejscowym Muzeum Kultury Kurpiowskiej. Bitwę upamiętnia także Pomnik Mauzoleum żołnierzy poległych w bitwie pod Ostrołęką 26 maja 1831 roku oraz miejsca pamięci poległych.

Przemierzając miasto śladami Bitwy pod Ostrołęką 1831 warto odwiedzić:

1. Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego (klasztor pobernardyński) i pomnik Czwartaków

Zespół poklasztorny bernardynów, nazywany perłą północnego Mazowsza, skromny zewnętrznie, uderza bogactwem wnętrz i przepiękną polichromią. Historia tego obiektu splata się z historią Ostrołęki. W jego murach bronili się w czasie powstania listopadowego słynni "Czwartacy" - 4 Pułk Piechoty Liniowej pod dowództwem gen. Ludwika Bogusławskiego. Na zewnątrz murów od strony ul. Staszica znajduje się mogiła poległych w 1831 roku Czwartaków. Na grobie w 1973 r. odsłonięto pomnik z napisem: "Tym, co w boju zapragnęli słynąć, dwie tylko drogi, zwyciężyć lub zginąć".

2. Pomnik Józefa Bema, Muzeum Kultury Kurpiowskiej

Pośrodku dawnego rynku, nazwanego Placem Bema, stoi odsłonięty 26 maja 1973 roku pomnik gen. Józefa Bema z napisem "W hołdzie wielkiemu Polakowi - społeczeństwo Ostrołęki". Z tyłu pomnika, w gmachu dawnej poczty, znajduje się Muzeum Kultury Kurpiowskiej. Można tu obejrzeć wiele interesujących wystaw dotyczących zarówno powstania listopadowego, jak i całego miasta oraz regionu kurpiowskiego. Warto zwrócić uwagę na plastyczną panoramę bitwy pod Ostrołęką, wykonaną przez artystę Krzysztofa Jezierskiego.

3. Grób generała Henryka Kamieńskiego

ReklamaKierując się z Placu Bema mostem im. Antoniego Madalińskiego na prawą stronę Narwi, docieramy na teren najkrwawszych zmagań wojsk rosyjskich i polskich w 1831 r. Przez rondo ks. Siemowita III idziemy wzdłuż ulicy Stacha Konwy. Na posesji nr 8, przy małym drewnianym domku, niepozorny, ogrodzony krzyż. To według tradycji, grób bohatersko poległego w bitwie dowódcy 5 Dywizji Piechoty gen. Henryka Kamieńskiego.

4. Pomnik szarży artylerii konnej pod wodzą J. Bema.

Po przejściu na drugą stronę ul. Stacha Konwy polną drogą, mając po prawej stronie stację paliw, a po lewej fosy, docieramy do ul. Fortowej. Kierując się w prawą stronę, wkrótce znajdziemy się przy wzniesionym na sztucznym pagórku pomniku, który z wielkimi hołdami odsłonięto 26 maja 1931 roku, w setną rocznicę bitwy. Przedstawia ona orła wzbijającego się do lotu. Pomnik został zniszczony przez niemieckiego okupanta w czasie II wojny światowej. Odsłonięcie odbudowanego pomnika nastąpiło 20 lipca 1958 roku. Napis na tablicy "Bohaterom szarży artyleryjskiej pod dowództwem generała Józefa Bema w Bitwie pod Ostrołęka 26.05.1831 r. społeczeństwo m. Ostrołęka".

5. Grób generała Ludwika Kickiego

Za pomnikiem posuwamy się dalej polną drogą w kierunku wsi Kruki. Po dojściu do głównej drogi wiejskiej skręcamy w prawo. Za ostatnimi zabudowaniami, w położonym po prawej stronie drogi lasku, na wzniesieniu, znajduje się ogrodzony betonowym płotem grób gen. Kickiego. W chwili śmierci ten okryty sławą w bitwie pod Raszynem i wyprawie Napoleońskiej na Rosję u boku ks. Poniatowskiego dowódca 2 Pułku Ułanów, miał 40 lat.

5. Pomnik Mauzoleum żołnierzy poległych w bitwie pod Ostrołęką 26 maja 1831 roku

Mauzoleum upamiętniające walczących i poległych w bitwie pod Ostrołękę wybudowano na placu otoczonym fosą, na którym w trakcie powstania listopadowego znajdowały się fortyfikacje generała Józefa Bema. Po ostatecznym zakończeniu prac i rewitalizacji obiektu, miejsce stało się punktem organizacji wystaw, spotkań oraz imprez kulturalnych, nad którymi pieczę sprawuje Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce.