Aktualności

Zmiany klimatu mogą rozregulować cykliczność produkcji w rolnictwie

Zmiany klimatu są zagrożeniem dla lokalnych rolników. Choć żyjemy w umiarkowanym klimacie, w którym gwałtowne zjawiska pogodowe nie są często spotykane, nie możemy zignorować cichych, stopniowo postępujących zmian prowadzących do znaczącego rozregulowania cykliczności produkcji w rolnictwie.

Zagrożenie dla piękna naszej okolicy

Powiat ostrołęcki charakteryzuje piękno i bogactwo przyrody, które coraz częściej przyciągają turystów z innych części Polski zmęczonych życiem w dużych miastach. Uroda naszego regionu zachowana jest dzięki temu, że w powiecie wciąż jest wielu rolników, nieeksploatujących nadmiernie środowiska. Jednak jako część większej całości, musimy zauważyć, że klimat cały czas zmienia się na niekorzyść właśnie tych rolników.

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy opublikował na swoim kanale YouTube film, który prezentuje, jak przebiegały zmiany klimatu w Polsce od 1951. Jak widzimy na mapie, zmiany nie omijają naszego regionu.

Rozregulowanie cykliczności produkcji

Temperatura na świecie rośnie, a wraz z nią liczba uchodźców klimatycznych. Rolnicy z różnych części świata musieli opuścić swoje miejsca pracy i zamieszkania ze względu na to, że rośliny, które uprawiali, nie nadążyły z przystosowaniem się do rosnących temperatur. Ocieplenie może spowodować rozregulowanie produkcji rolnej również w naszej okolicy.

Badacz klimatu, dr hab. inż. Zbigniew M. Karaczun pisał, że skutki ocieplenia będą dla polskiego rolnictwa bardzo dotkliwe. Wobec tego sektor ma potrzebę prowadzenia działań adaptacyjnych do zachodzących zmian.

Reklama

- Zaburzenie czynników klimatycznych prowadzić będzie do destabilizacji produkcji rolnej i niepewności jej wyników. Stąd uznaje się, że zmiana klimatu jest jednym z czynników stanowiących największe zagrożenie dla bezpieczeństwa żywnościowego całego świata, a także poszczególnych krajów i jednostek. (...) Te zmiany już występują. Od połowy poprzedniego wieku susze pojawiają się coraz częściej. O ile w latach 1951 - 1980 występowały one średnio co 5 lat, to już co 2 lata w okresie 1981 - 2010. Natomiast od 2013 roku mamy w Polsce permanentną suszę letnią. Jest to spowodowane w dużym stopniu wzrostem ilości nawalnych opadów, w trakcie których w krótkim czasie spada bardzo duża ilość wody. Równocześnie wydłużają się okresy bez opadów. Zjawisko to obserwowane jest od XX wieku - tłumaczy Zbigniew M. Karaczun.

W ostatnim raporcie Koalicji Klimatycznej "Wpływ zmiany klimatu na bezpieczeństwo żywnościowe Polski" autorstwa Zbigniewa M. Karaczuna i Jerzego Kozyra czytamy o groźnych następstwach zmienności plonowania:

- (…) niekorzystne efekty dotkną rolników, którzy ze względu na niestabilne warunki klimatyczne będą odczuwać skutki produkcyjne w postaci większej zmienności plonowania. Sytuacja gospodarstw wpłynie w znaczącym stopniu na pozostałych uczestników cyklu życiowego produktów żywnościowych, a w konsekwencji na całe społeczeństwo. Najbardziej zagrożoną grupą będą osoby i rodziny o niskich dochodach, które nie będą w stanie w pełni przystosować się do skutków zachodzących zmian (np. wzrostu cen żywności).

Rozregulowanie cykliczności produkcji może zagrozić nie tylko rolnikom, ale całemu społeczeństwu powodując utratę bezpieczeństwo żywnościowego.

Nowe choroby roślin

Zbigniew M. Karaczun pisał także o tym, że coraz wyższe temperatury będą powodowały powstawanie nowych chorób roślin:

- Duże zagrożenie dla rolnictwa stanowić będzie pojawienie się nowych chorób i szkodników, wcześniej niewystępujących w Polsce ze względu na zbyt niską temperaturę. Także z tym zjawiskiem mamy już do czynienia. Na przykład niszczący drzewa kasztanowca białego, szrotówek kasztanowcowiaczek wcześniej występował jedynie w strefach o cieplejszym niż w Polsce klimacie. Pojawiły się też nowe szkodniki kukurydzy, dla których jeszcze kilka lat temu było w naszym kraju za zimno - ploniarka zbożówka i omacnica prosowianka.

Nowe choroby roślin, mogą znacząco wpłynąć na ilość zbiorów. To jeden z powodów, dla których należy podejmować działania w celu ochrony klimatu.

Działania zapobiegawcze na makro- i mikroskalę

Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom ocieplenia klimatu, należy podejmować przemyślane decyzje dotyczące całego państwa oraz na lokalną skalę. W trosce o dobro środowiska warto przyglądać się planom inwestycji na terenie powiatu np. dotyczącym elektrowni gazowej Ostrołęka C. Przekroczenie norm bezpieczeństwa mogłoby dotknąć nas wszystkich.

Do ochrony powietrza odnosi się ustawa antysmogowa określająca, jaki opał można stosować. Decyzje dotyczące lokalnego klimatu opisane są także w: "Programie Ochrony Środowiska dla Miasta Ostrołęki na 2021 - 2027 z perspektywą do roku 2030". W dokumencie nawiązano m.in. do wykorzystania odnawialnych źródeł energii:

- W 2021 roku Ostrołęka otrzymała dofinansowanie z budżetu województwa mazowieckiego w wysokości 4 mln zł na projekt dotyczący zagospodarowania nabrzeży Narwi. Inwestycja będzie realizowana w najbliższych latach i opierać się będzie na układzie hybrydowym, który wykorzysta kilka rodzajów infrastruktury rekreacyjnej oraz naturalne ukształtowanie terenu. Projekt zakłada wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, m.in. zamontowanie solarnego oświetlenia ulicznego, jak również budowę ścieżek pieszo-rowerowych wzdłuż wału przeciwpowodziowego oraz drewnianych pomostów wraz z infrastrukturą dla wędkarzy i sportowców - czytamy w programie.

Jednak skutki zmian klimatu nie zostaną ograniczone bez zadbania o rolników.

- Bardzo ważne jest także prowadzenie działań adaptacyjnych, które wzmacniają potencjał terenów rolnych do minimalizowania niekorzystnych, już dziś dostrzeganych, skutków zmiany klimatu. Wśród nich za najważniejsze należy uznać działania na rzecz ograniczenia konsekwencji suszy. Można to uczynić tylko poprzez wdrożenie narodowego programu wspierania naturalnej retencji, w którym powinny znaleźć się działania na rzecz odtwarzania i ochrony terenów podmokłych, bagien i mokradeł, stawów i jezior śródpolnych oraz śródleśnych, a także odtwarzania i ochrony zadrzewień śródpolnych - pisał Zbigniew M. Karaczun.

W obliczu twardych danych nie ma wątpliwości, że dla dobra lokalnego rolnictwa nie możemy sobie pozwolić na zignorowanie zmian klimatu. Dbanie o środowisko, to również troska o rolników m.in. poprzez dofinansowania na wprowadzenie rozwiązań, które ograniczałyby emisje gazów cieplarnianych i chroniły wody przed zanieczyszczeniem. Warto przyglądać się decyzjom polików i koncernów wywierając społeczne naciski, aby swoimi działaniami nie szkodzili ani rolnikom, ani przyrodzie naszego regionu.

Źródła

Zbigniew M. Karaczun, "Polskie rolnictwo wobec skutków zmiany klimatu" [w:] "Ekspertyza: Woda w rolnictwie", Robert Borek, Artur Furdyna, Agnieszka Makowska, Warszawa 2020

Raporty Koalicji Klimatycznej

IMGW-PIB: "Temperatura w Polsce od 1951 do 2020 r."

BBC: "How much warmer is your city?"

NBC News: "Hungry and desperate: Climate change fuels a migration crisis in Guatemala"

komentarze: -

09:41, 12.02.2022r.