Nowi Honorowi Obywatele Gminy Kadzidło. Dariusz Łukaszewski: "Kurpiowszczyzna musi mieć swoich ambasadorów i orędowników" (zdjęcia)

Rokrocznie, podczas uroczystej Sesji Rady Gminy w Kadzidle, wręczane są tytuły Honorowych Obywateli Gminy. Laureaci otrzymują gratulacje, upominki oraz wyjątkową rzeźbę - statuetkę Nepomuka. Tradycja jest kultywowana. Do grona zasłużonych dołączą kolejne wspaniałe osoby.

Pierwsze nagrody wręczono w 2011 roku. Pionierami na liście kadzidlańskich honorowych obywateli są Henryk Gadomski i nieżyjący już śp. Stanisław Pajka. Panowie otworzyli listę wspaniałych postaci, zasłużonych nie tylko dla regionu, ale też kraju i świata, ludzi, którzy kulturę kurpiowską noszą w sercu, ale są też jej ambasadorami, niosą ją w świat.

Reklama

O honorowych obywatelach opowiada Dariusz Łukaszewski, wójt gminy Kadzidło i pomysłodawca nagród. Każda z postaci to odrębna historia, pełna anegdot, ciekawostek i nawiązań. Gdy wchodzimy do sali ślubów kadzidlańskiego urzędu gminy, oczom ukazuje się ścianka pamięci Honorowych Obywateli Gminy Kadzidło, którą coraz szczelniej pokrywają piękne tabliczki z wyrytymi nazwiskami laureatów. Gliniane grawertony z kurpiowskim motywem, imieniem i nazwiskiem laureata oraz data nadania tytułu tworzy od lat Michalina Deptuła z pracowni Cacko.

"Kurpiowszczyzna musi mieć swoich ambasadorów"

- Te nagrody i wyróżnienia wymyśliłem sobie wiele lat temu, bo wiedziałem, że Kurpiowszczyzna jest cennym zakątkiem i warto ją pokazywać. Porównywałem nasz region do innych, jak chociażby Podhala, które był bardziej znane na arenie ogólnopolskiej. Ale Podhale samo się nie pokazało, tylko miało szczęście do ludzi, do ludzi z Warszawy, z Krakowa, do poetów i pisarzy, którzy opowiedzieli wszystkim, jaki to piękny region. Są zdjęcia Podhala sprzed ponad 100 lat i tam widać ogromną biedę, ludzi żyjących w prawie rozpadających się drewnianych chatkach. Dlatego i Kurpie powinni mieć swoich ambasadorów - mówi Dariusz Łukaszewski.

Dlaczego Kurpie muszą mieć swoich ambasadorów, wspaniale pokazuje anegdota, którą Dariusz Łukaszewski często przywołuje ze wzruszeniem. Dotyczy wspaniałego rzeźbiarza kurpiowskiego, nieżyjącego już Stefana Szurnickiego. - To jeden z ostatnich artystów naprawdę ludowych - mówi Dariusz Łukaszewski, wskazując na piękną, drewnianą kapliczkę w swoim gabinecie. Rzeźbiarz nie był przekonany co do propagowania własnej twórczości, machał ręką na chęć pokazania go szerszej publiczności. Mimo to znalazł swojego ambasadora w postaci wójta Dariusza Łukaszewskiego, który go odkrył i docenił wybitną twórczość.

Kto zasłużył na Napomuka? "Nigdy nie są to osoby przypadkowe"

Aby otrzymać tytuł Honorowego Obywatela Gminy Kadzidło oraz rzeźbę Nepomuka, nie wystarczy chcieć, mieć ambicje czy ładnie poprosić. To nagroda szczególna, dla ludzi, którzy Kurpie noszą w sercu, ale też Kurpiowszczyznę rozsławiają w Polsce i na świecie. To ludzie zasłużenie dla lokalnej i centralnej kultury.

- Mamy jeden istotny, niepisany szczegół w moich staraniach - nie może to być nikt, kto mieszka w gminie Kadzidło, bo balibyśmy się wszystkich ambicji mniejszych i większych, chęci pokazania się. Kandydata może zgłosić każdy, ale nikt się specjalnie do tego nie garnie. Gdy w tym gronie zaczęły pojawiać się takie nazwiska jak Kira Gałczyńska, Olga Krzyżanowska, Zofia Pilecka, ksiądz Adam Boniecki, to poprzeczka została ustawiona bardzo wysoko. Najczęściej wymyślam ja, czasami ktoś mi podpowie, ale zawsze staramy się, aby nie były to osoby przypadkowe, nie ma też czynnych polityków i tego chcę strzec, aby wymowa tej nagrody nie zmieniła się. Pragnąłbym, aby w przyszłości nikt tego nie zepsuł - mówi Dariusz Łukaszewski.

Wieść o Kurpiach i Kadzidle idzie w Polskę i świat

Laureaci nagród przyjeżdżają do Kadzidła, piszą i mówią o Kurpiach, nie znikają ot tak, po nadaniu tytułu. Z wieloma z nich gmina utrzymuje zażyłe stosunki, koresponduje, odwiedza się wzajemnie. Współpraca i wzajemna pomoc trwa.

-  Gdy na przykład Andrzej Franaszek wspomni o Kurpiach, o Kadzidle, o wycinance, to tam jest kilkaset kliknięć ludzi z różnych stron Polski i to idzie w świat, jesteśmy rozpoznawalni, ludzie do nas wracają, zachęcają innych do odwiedzenia Kadzidła, cieszą się, publikują zdjęcia z Nepomukami. Ksiądz Adam Boniecki, w swoim znanym alfabecie, gdzie każdej literce przypisał miejsca dla niego najważniejsze, przy literce K wskazał Kadzidło - mówi Dariusz Łukaszewski.

Wieść o Kurpiach idzie dzięki nim w Polskę i świat. Nikt lepiej nie odda naszej gościnność, życzliwości, tradycji i kultury, niż ten, co tu był i został przyjęty z otwartymi ramionami, po przyjacielsku. Kadzidło i Kurpiowszczyzna stają się punktem na mapie znanych i cenionych, a dzięki nim przenika do kultury masowej. Ciekawostką jest na przykład, że Biblioteka w Szczodrobowie na Litwie nosi imię Kadzidła. Tak niesie się wieść o naszym regionie.

Na zdjęciu: Zofia Pilecka i ks. Adam Boniecki. Wręczenie Nepomuków 2016

Tragiczni laureaci. "Ich nieobecność będzie głośniejsza niż obecność"

Wśród postaci uhonorowanych są też laureaci tragiczni, którzy przyjechać do Kadzidła nie mogli, zatrzymała ich zawierucha historii i okrutnej polityki.

- Taką postacią jest chociażby ubiegłoroczny laureat Andrzej Poczobut, rozmawialiśmy, ucieszył się z tej propozycji, ale nie zdążył przyjechać, został zamknięty w więzieniu Łukaszenki. W tym roku też mamy dwa takie, niezwykle smutne przypadki, to profesor Wiera Meniok z Drohobycza w Ukrainie i Andżelika Borys z Białorusi - dodaje.

Nigdy nikt nie odmówił przyjazdu do Kadzidła, chyba że są to historie tragiczne, jak w powyższych przypadkach. Jak dodaje nasz rozmówca, "ich nieobecność będzie głośniejsza niż obecność".

W tym roku nominacje do tytułu Honorowego Obywatela Gminy Kadzidło oraz nagrody Kurpiowskiego Nepomuka otrzymają:

1. Laurynas Vaičiūnas - wiceprezes i dyrektor wydawnictwa Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu, absolwent University of Bath i University College London. Kasztelan Zamku na wodzie w Wojnowicach. Animator kultury. Promuje literaturę Europy Wschodniej w Polsce i polską myśl na temat spraw międzynarodowych.

2. Kamil Pecela - absolwent polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, dr nauk humanistycznych, autor rozprawy o twórczości Rapolasa Mackonisa na tle życia literackiego międzywojennego Wilna, laureat Nagrody im. Juliusza Bardacha, tłumacz z języka litewskiego (m.in. P. Kępiński, H. Kunčius, Rozmowa Litwina z Polakiem, KEW, Wrocław 2015), redaktor strony Kultura Litwy na portalu Facebook, lituanista z zamiłowania.

3. Wiera Meniok - urodzona w Drohobyczu na Ukrainie. Studiowała filologię rosyjską w Państwowym Uniwersytecie Pedagogicznym im. Iwana Franki w Drohobyczu, gdzie po ukończeniu studiów została asystentem w Zakładzie Literatury Powszechnej. Autorka publikacji naukowych z zakresu polonistyki, związanych z twórczością Brunona Schulza. kierowniczka Polonistycznego Centrum Naukowo-Informacyjnego im. Igora Menioka oraz dyrektorka Festiwalu Brunona Schulza.

4. Agnieszka Rembiałkowska - absolwentka filologii bałtyckiej na Uniwersytecie Warszawskim. Pracuje jako wykładowczyni w Zakładzie Bałtystyki na Wydziale Polonistyki UW. Członkini Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury. Tłumaczka wierszy i przekładów literackich z języka litewskiego publikuje od 2005 r. Laureatka nagrody festiwalu Poezijos pavasaris (Wiosna Poezji) za przekłady poezji litewskiej na język polski (2018).

5. Birute Jonuškaite - ur. 1959 w litewskiej rodzinie na Sejneńszczyźnie. Poetka, prozaiczka i eseistka. Ukończyła dziennikarstwo na Uniwersytecie Wileńskim. Od 2003 r. pełni funkcję wiceprezesa Związku Pisarzy Litwy. Autorka zbiorów opowiadań, powieści, powieści dla dzieci, tomów poetyckich oraz zbioru esejów i wywiadów. Jako pierwsza w odradzającej się Litwie zaczęła tłumaczyć twórczość Czesława Miłosza, o którym napisała książkę "Nasz poeta" (2012). Na litewski przekładała twórczość m.in. Jacka Dehnela, Marii Janion czy Wisławy Szymborskiej. W 2004 r. przyznano jej Nagrodę Ministerstwa Kultury Litwy za twórczość publicystyczną w dziedzinie kultury, a w 2006 r. Nagrodę im. Witolda Hulewicza za pracę na rzecz zbliżenia literatury polskiej i litewskiej. W 2016 r. otrzymała Złoty Krzyż Zasługi RP.

6. Marcin Meller - historyk, dziennikarz i prezenter telewizyjny. Absolwent historii na Uniwersytecie Warszawskim. Jest synem Stefana Mellera, byłego ambasadora RP w Paryżu i Rosji oraz byłego ministra spraw zagranicznych. Przez wiele lat pracował jako reporter w tygodniku "Polityka", gdzie zajmował się tematyką międzynarodową, polityczną i obyczajową. Współpracował przy różnych projektach i programach ze stacją TVN. Od 2011 roku pisał felietony do "Wprost". Od 2003 roku był redaktorem naczelnym polskiej edycji miesięcznika "Playboy".

7. Andżelika Borys - polska nauczycielka na Białorusi, działaczka mniejszości polskiej na Białorusi, w latach 2005-2010 i od 2016 przewodnicząca Związku Polaków na Białorusi. Po ukończeniu studiów na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku wróciła na Białoruś, gdzie uczyła języka polskiego w polskiej szkole w Grodnie i w Odelsku. Za swoją działalność niejednokrotnie była ścigana przez białoruski wymiar sprawiedliwości, przesłuchiwana i więziona.

8. Róża Fabjanowska - scenarzystka reżyserka montażystka, autorka filmów o twórcach ludowych z Kurpiowszczyzny.

9. Sławomir Malcharek - scenarzysta reżyser operator, twórca filmów o Kurpiowszczyźnie.

Reklama

W minionych latach tytuł tytułu Honorowego Obywatela Gminy Kadzidło otrzymali:

Nepomuki 2021: Andrzej Poczobut, Barbara Toruńczyk, Alicja Dzisiewicz, Bożena Mozyro, Olga Stopińska, Stanisław Nicieja, Cezary Łazarewicz.

Nepomuki 2020: Maria Weronika Kmoch, Józef Bacławski, Marek Bieńczyk, Vidmantas Bluźas, Andrzej Franaszek, Piotr Matywiecki, Zygmunt Marek Staszczyk (Muniek Staszczyk), Marek Zagańczyk.

Nepomuki 2019: Elżbieta Ficowska, Agata Tuszyńska, Dorena Wasik, Andrzej Mencwel, Witold Kuczyński, Bożena Szroeder.

Nepomuki 2018: Kira Gałczyńska, Zyta Kołoszewska, Avdyl Murtez, Wojciech Jagielski, Wojciech Ornat, Krzysztof Czyżewski.

Nepomuki 2017: Irena Duchowska, Barbara Kalinowska, Genowefa Lenarci, ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, ks. prałat Marian Niemyjski, Andrzej Krzysztof Kunert.

Nepomuki 2016: ks. Adam Boniecki, Zofia Pilecka, Bernard Kielak, Zdzisław Palewicz.

Nepomuki 2015: Kazimierz Brakoniecki, Weronika Grozdew-Kołacińska, Tadeusz Kruk, Tadeusz Franciszek Machnowski.

Nepomuki 2014: Barbara Falińska, Stanisław Sieruta, Józef Sobiecki, Jarosław Tokarczyk, Henryk Woźniakowski.

Nepomuki 2013: Olga Krzyżanowska, Jerzy Jan Rubach, Marian Pokropek, Stanisław Skolimowski.

Nepomuki 2012: Kazimierz Sulewski, Henryk Samsonowicz, Maria Przytocka, Leszek Czyż.

Nepomuki 2011: Henryk Gadomski, Stanisław Pajka.

Wyświetleń: 9372

komentarze: -

10:29, 15.06.2022r.