Jak smog niszczy zdrowie? Rozmowa z dr Małgorzatą Prusaczyk, kierownikiem oddziału chorób płuc ostrołęckiego szpitala

Smog występuje przez cały rok, ale szczególnie groźny jest jesienią i zimą. Zanieczyszczone powietrze to trucizna dla naszego organizmu. Jakie choroby powoduje, komu najbardziej szkodzi i jak z nim walczyć. Zapytaliśmy dr Małgorzatę Prusaczyk. 

Moja Ostrołęka:  Czym jest smog? 

Małgorzata Prusaczyk: Smog to zjawisko powstające na skutek równoczesnego występowania zanieczyszczenia powietrza, spowodowanego przez działalność człowieka oraz naturalnych zjawisk przyrody - mgły i bezwietrznej pogody. Smog występuje zarówno zimą, jak i latem. Inny jest skład smogu w okresie jesienno-zimowym, kiedy ogrzewamy się paląc w piecach. Latem smog jest wynikiem warunków atmosferycznych, spalin pochodzących z komunikacji oraz działalności przemysłu. W naszym klimacie najgroźniejszy jest smog, który występuje w okresie jesienno-zimowym. W skład tego smogu wchodzą takie substancje jak tlenki azotu, tlenki siarki, zawieszone pyły, metale ciężkie, sadze i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, które są czynnikami mogącymi wywołać nowotwory.

M.O.: Jakie choroby wywołuje smog? 

M.P. Długotrwała ekspozycja na zanieczyszczone powietrze powoduje zapalenie błony śluzowej pokrywającej całe drzewo oskrzelowe. Stan zapalny prowadzi do zwiększonego wydzielania śluzu, nasilonego kaszlu, zwężenia oskrzeli i duszności. Substancje zawieszone w smogu mają działanie alergizujące, więc mogą wywołać choroby alergiczne, nasilić istniejącą astmę lub ją wywołać. Smog jest również ważnym czynnikiem etiologicznym przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Zanieczyszczenie powietrza najczęściej kojarzy się z chorobami układu oddechowego, a trzeba pamiętać, że smog uszkadza również środbłonek, który wyściela wszystkie  naczynia krwionośne, co wywołuje przewlekły stan zapalny. To może prowadzić do rozwoju miażdżycy, z którą wiążą się udary i zawały serca. Nie tylko układ oddechowy cierpi w wyniku smogu.

M.O.: Komu smog szkodzi najbardziej?

M.P.: To przede wszystkim małe dzieci, osoby z przewlekłymi schorzeniami, alergicy, osoby starsze oraz kobiety w ciąży. Kobiety ciężarne, które oddychają zanieczyszczonym powietrzem mają zwiększone ryzyko urodzenia dzieci z niską masą. Dzieci te mają zwiększoną tendencję do zachorowalności na choroby układu oddechowego. 

M.O.: Czy smog skraca życie?

M.P. Tak. Jest udowodnione naukowo, że smog skraca życie i pogarsza jakość życia. Związek między wdychaniem zanieczyszczonego powietrza ze zwiększoną śmiertelnością zaobserwowano już w latach pięćdziesiątych minionego stulecia, w czasie tak zwanego wielkiego smogu londyńskiego.  Wtedy w czasie 5 dni z powodu smogu zmarło cztery tysiące londyńczyków. Przez kolejnych kilka tygodni zmarło jeszcze osiem tysięcy ludzi z powodu powikłań wywołanych tym ekstremalnym zanieczyszczeniem powietrza. Istnieją oczywiście badania nowsze. Udowodniono, że zwiększenie udziału drobnych cząstek PM 2,5 w powietrzu o pięć mikrogramów w metrze sześciennym, powoduje wzrost ryzyka śmierci z przyczyn sercowo-naczyniowych o 7 proc. Zwiększony udział cząstek  większych PM10 o dziesięć mikrogramów w metrze sześciennym powietrza prowadzi do zwiększenia ilości hospitalizacji z przyczyn pulmonologicznych o 16 proc. 

M.O.: Czy przez smog przybywa pacjentów na oddziale płucnym?

M.P.: Nie prowadzimy takich statystyk, natomiast więcej pacjentów z zaostrzeniem chorób obturacyjnych, czyli astmy i POCHP stwierdza się w okresie jesienno-zimowym. Na pewno udział w tym mają infekcje sezonowe, ale również smog. Sama mam pacjentów, którzy twierdzą, że jak przychodzi sezon grzewczy, to nie mogą otworzyć okna i wpuścić powietrza z zewnątrz, bo odczuwają duszności. Muszą przyjmować dodatkowe dawki leków. Są osoby, które w ogóle nie wychodzą z domu i proszą bliskich o zrobienie zakupów, bo wyjście na zewnątrz powoduje pogorszenie samopoczucia.

M.O.: Czy smog jast równie szkodliwy, jak palenie papierosów?

M.P.: Wiele związków, które zawiera dym tytoniowy, znajduje się również w smogu. Istnieją  przeliczenia ilości wdychanego z zanieczyszczonym powietrzem benzopirenu, który jest odpowiedzialny za zwiększone ryzyko występowania nowotworów płuc, na równoważną liczbę wypalonych papierosów. W zależności od miejsca zamieszkania i tygodniowych wahań zanieczyszczenia ten równoważnik wynosi od kilkuset do nawet trzech tysięcy papierosów rocznie. Jeżeli ktoś pali papierosy, to jest to jego świadomy wybór, natomiast oddychać musimy wszyscy. 

M.O.: Jak chronić się przed smogiem?

M.P.: Najlepszą metodą jest oczywiście przeciwdziałanie, ale jeżeli smog już występuje, to jedyne co nam pozostaje to środki ochrony indywidualnej w postaci masek antysmogowych z filtrami, które chronią przed drobnymi cząsteczkami. Noszenie maseczek jest do rozważenia dla osób z grup ryzyka. Smog również dostaje się do pomieszczeń, gdy wietrzymy mieszkanie. Warto zakupić urządzenie do oczyszczenia powietrza z filtrem HEPA, niektóre mają filtry węglowe, mogą być też z wbudowanym nawilżaczem. Te urządzenia  oczyszczają powietrze nie tylko z cząsteczek, które zawiera smog, ale także z pleśni, pyłków, roztoczy czy kurzu. To dobre rozwiązanie dla osób z alergiami czy kobiet w ciąży. 

Dziękujemy za rozmowę.

Smog pod stałym nadzorem

Aktualne pomiary smogu na terenie Ostrołęki, powiatu ostrołęckiego i regionu znajdziesz w naszym serwisie smogowym. Ponad 20 czujników smogu przekazuje dane na żywo. Sensory badają pyły zagrażające zdrowiu ludzi oraz sprawdzają warunki pogodowe. Ogólna jakość powietrza na podstawie danych z czujników podawana jest w europejskiej skali EAQI (European Air Quality Index).

Wyświetleń: 95799

komentarze: -

11:07, 19.10.2022r.