Aktualności

Tradycje pogrzebowe na Kurpiach. Puste noce, "sybille" i fenomen kurpiowskich pieśni żałobnych (wideo)

Tradycje pogrzebowe na Kurpiach sięgają odległych lat i, mimo zmieniającego się świata i obyczajowości, wciąż pozostają w naszym regionie żywe. To fenomen na skalę kraju i świata. Puste noce, pieśni żałobne, spotkania modlitewne to nadal na Kurpiowszczyźnie codzienność związana z odchodzeniem, przemijaniem i śmiercią.

Niezwykle ciekawy temat poruszyli w mediach społecznościowych Maria Weronika Kmoch, która na swoim fanpage'u "Kurpianka w wielkim świecie", poruszyła to zagadnienie, zapraszając do dyskusji Kacpra Polaka, pasjonata tradycji pogrzebowych, który kultywuje, zbiera i śpiewa pieśni pogrzebowe.

Reklama

Modlitwy, "sybille" i pieśni pogrzebowe

Temat zwyczajów żałobnych i pogrzebowych na Kurpiach to temat rzeka, trudny to wyczerpania, ale warty podejmowania, bo to część naszej rodzimej kultury, wyjątkowej, niepowtarzalnej, jedynej w swoim rodzaju. Wiele osób ma własne doświadczenia w tym zakresie, wspomnienia z dzieciństwa, przekazy rodziców i dziadków.

- Gdy byłem dzieckiem, chodziłem z babcią do kościoła czy na pogrzeby, widziałem, że śpiewacy to ludzie starsi, nie było przy nich osób młodych. Zainteresowałem się tym i postanowiłem, że gdy będę starszy, to zacznę zbierać takie pieśni, śpiewać je. Tak się stało, chodziłem na pogrzeby, śpiewałem, spisywałem słowa, melodie, polubiłem to, weszło mi w nawyk. Moim hobby stało się zachowanie tych pieśni i utrzymanie tradycji - mówił Kacper Polak.

Tradycja pogrzebowa to także szereg obrządków prowadzonych w domu i obejściu, przygotowanie zmarłego do pochówku, czuwanie przy zmarłym, modlitwy i śpiewy. Ciekawe były też tzw. "sybille" czyli księgi (Księgi Sybilli) lub ich fragmenty z przepowiedniami.

Reklama

Puste noce na Kurpiach

Tradycja pogrzebowa nieodłącznie wiąże się z tzw. pustymi nocami, czyli spotkaniami Kurpiów, podczas których modlono się za zmarłych, śpiewano pieśni pogrzebowe, na których często był poczęstunek dla uczestników. Puste noce są praktykowane na Kurpiach m.in. w Bandysiach (gm. Czarnia) czy Rozogach.

- Puste noce to wieczorne spotkania z modlitwą za zmarłych, śpiewy pogrzebowe za zmarłych - także tych, którzy odeszli dawno temu, m.in. podczas wojny. Zazwyczaj mężczyźni zasiadają wówczas za stołami i śpiewają - mówił Kacper Polak.

Wydano płyty zawierające materiał muzyczny obrazujący tradycje pogrzebowe na Kurpiach. Na krążkach zarejestrowano tradycyjne pogrzebowe pieśni w wykonaniu śpiewaków z Krobi, Golanki, Wachu, Klimek i Czarni. To ponad osiem godzin wywiadów i ponad dziewięć godzin śpiewów i modlitw.

Unikatowa płyta "Tradycje pogrzebowe na Kurpiach" w 2022 roku otrzymała prestiżową, pierwszą nagrodę w konkursie Folkowy Fonogram Roku. Pomysłodawcami utrwalenia kurpiowskich tradycji pogrzebowych byli Olga Stopińska, Honorowa Obywatelka Gminy Kadzidło oraz wójt gminy Dariusz Łukaszewski. Wydawnictwo stanowi wynik współpracy pomiędzy Gminą Kadzidło, wójtem Dariuszem Łukaszewskim, Centrum Kultury Kurpiowskiej, Instytutem Sztuki Polskiej Akademii Nauk oraz Stowarzyszeniem Bractwo.

Reklama

Zapraszamy do oglądania transmisji na Facebooku oraz słuchania wspomnień, opowieści i kurpiowskich pieśni pogrzebowych. Kto ma własne wspomnienia odnośnie tradycji pogrzebowych na Kurpiach? Zapraszamy do dzielenia się opowieściami.