Aktualności

Katia i Roman z Ukrainy spędzają święta na Kurpiach

Wielu Ukraińców spędza święta Bożego Narodzenia w domach ostrołęczan. Porozmawialiśmy z Ukraińcami mieszkającym w naszym regionie o ich tradycjach i potrawach wigilijnych. Czy różnią się one od tych polskich?

Katia i Roman pochodzą ze Lwowa. Opowiedzieli nam, o tym, jak wygląda u nich wigilia. W tym roku okres świąteczny spędzają w Polsce. Choć świetnie odnajdują się w naszym kraju, to w sercach czują tęsknotę za Ukrainą. Z ciepłym uśmiechem i niekiedy szklącymi oczami przenieśli nas do świątecznych wspomnień.

Reklama

Kiedy obchodzona jest wigilia Bożego Narodzenia?

Wigilia Bożego Narodzenia w Ukrainie była obchodzona 6 stycznia, zgodnie z kalendarzem juliańskim (w Polsce obchodzimy wtedy święto Trzech Króli). Jednak od tego roku Ukraińcy mogą obchodzić wigilię 24 grudnia.

Uroczystości bożonarodzeniowe trwają w Ukrainie nieco dłużej. Istotną rolę odgrywa także świętowanie Nowego Roku, które powiązane jest z religijnymi obrzędami. Następnie Ukraińcy świętują wigilię święta Chrztu Pańskiego (ukr. Wodochreszcza lub Jordan). To duże święto przypominające wigilię Bożego Narodzenia. Obowiązuje wtedy ścisły post, odpalana jest symboliczna świeca, wieczorem zasiada się do kolacji. W cerkwiach odbywają się wtedy uroczystości święcenia wody. Gospodarz przynosił z cerkwi tę wodę i powinien poświęcić domowników. Cykl bożonarodzeniowy kończy święto Chrztu Pańskiego, przypadające następnego dnia, czyli według kalendarza gregoriańskiego na dzień 19 stycznia.

Tradycje wigilijne

Niezwykle ciekawą tradycją, o której nie słyszymy na Mazowszu, jest układanie czosnku pod obrusem. Należy go rozłożyć w czterech rogach stołu. Ma to odstraszać złe duchy. Ukraińcy, podobnie jak Polacy, kładą pod obrus także sianko.

- Dzielimy się obowiązkami. Każdy ma swój przydział. Żona zajmuje się stołem. Czyli przygotowuje potrawy i nakrywa do stołu. Pomaga jej córka. Mężczyźni też mają swoje zadania. Mówi się u nas, że do czasu pojawienia się pierwszej gwiazdeczki musimy być przygotowani, umyci i ubrani w eleganckie stroje - opowiada ze śmiechem Roman.

Przed przystąpieniem do wigilijnej kolacji, odmawiane są modlitwy, m.in. "Ojcze nasz" i "Wierzę w Boga" (trzy razy). Każdy klęczy przed obrazem. Modlitwami przewodniczy głowa rodziny. Ojciec wskazuje, za co modlą się domownicy.

Modlitwa jest bardzo ważna podczas wigilii. Ukraińcy modlą się o zdrowie ich rodziny i znajomych oraz o tych, których już z nimi nie ma.

Następnie domownicy zasiadają do stołu. W Ukrainie nie ma tradycji dzielenia się opłatkiem. Choć w niektórych domach rozdaje się członkom rodziny kawałki specjalnej bułeczki. Można wtedy złożyć życzenia.

- Po tych wszystkich czynnościach, ja odpalam świecę i mówię: "Chrystus narodził się", a reszta odpowiada: "Sławimy jego". I zaczynamy jeść. Nie pijemy wódki podczas wigilii, ale można pić wino, bo wino jest od Boga - mówi Roman.

Po wigilijnej kolacji, o godz. 24.00 w cerkwi odprawiana jest msza. Z opowieści małżeństwa wynika, że uczestniczy w niej tyle osób, że ciężko znaleźć miejsce. Uroczystości w cerkwi trwają do rana.

Potrawy wigilijne

Reklama

W Ukrainie jak w Polsce na stole powinno znaleźć się dwanaście potraw. Roman wspominał, że największym rarytasem są pączki z makiem. Nadzienie przypomina te, które u nas przygotowuje się do makowca.

- U nas pączki z makiem muszą być, bez tego nie ma świąt! Jest także kapusta, którą u nas podaje się w formie zupy. Nazywamy to kapuśniakiem i dodajemy do tego fasolę. Przygotowujemy dwa rodzaje pierogów. Jedne z kapustą i grzybami, a drugie z kaszą gryczaną. Z kaszą robimy także gołąbki postne. Tam też pojawia się kapusta. Na stole znajdują się grzyby marynowane, sos grzybowy. Można powiedzieć, że kapusta, grzyby i mak królują na naszym stole - opowiada Katia.

Nasi sąsiedzi nie jedzą tego dnia mięsa. Miłośnicy ryb mają wtedy prawdziwą ucztę, ponieważ przygotowuje się je wtedy w różnych postaciach, są i wędzone, i smażone. Nie może zabraknąć także śledzi. Pyszną przystawką są z pewnością marynowane ogórki i pomidory. Podczas wieczerzy pije się kompot z suszonych owoców.

Podczas ukraińskiej wigilii nie może zabraknąć kutii. To danie jest bardzo ważne. Dla Polaka symbolem wigilijnych potraw jest karp, dla Ukraińca, to właśnie kutia odgrywa znaczącą rolę na wigilijnym stole. Przygotowuje się ją ze zbóż, maku, bakalii i miodu.

Pączki wykonane przez Katie (archiwum prywatne)

Wigilijne pierogi (archiwum prywatne)

Kolędy

W Ukrainie podobnie jak u nas kolędy odgrywają ważną rolę. Śpiewa się je po wieczerzy wigilijnej. Niektóre są nam dobrze znane, ponieważ zostały przełożone na język ukraiński. Są również takie melodie, których wcześniej nie słyszeliśmy. Ich tematyka jest jednak podobna. Dotyczy głównie radowania się z powodu narodzin Jezusa. Podkreślają to bardzo skoczne i radosne melodie.

Domy Ukraińców odwiedzają kolędnicy. Zazwyczaj są to dzieci, które śpiewają i opowiadają historie biblijne. Najmłodsi przebierają się w barwne stroje i dzierżą w rękach specjalną dekorację - ręcznie wykonaną gwiazdę.

Mikołaj czy Dziadek Mróz

Ukraińcy nie obdarowują się prezentami w wigilię Bożego Narodzenia. Prezenty są wręczane przez świętego Mikołaja 19 stycznia (według kalendarza juliańskiego). Święty Mikołaj różni się wyglądem od tego, który odwiedza polskie dzieci. W Ukrainie jego wygląd stylizowany jest na księdza, który zostawia prezenty pod poduszkami.

W niektórych częściach Ukrainy prezenty przynosi Dziadek Mróz. To postać kojarząca się z rosyjskimi tradycjami. Dziadek Mróz przynosi prezenty w Nowy Rok. Zdarza się, że dzieci dostają prezenty i od Świętego Mikołaja, i od Dziadka Mroza.

Ubieranie choinki

Zazwyczaj choinkę ubiera się w Nowy Rok. Jednak w różnych regionach pojawia się ona już na wigilii Bożego Narodzenia. Nie różni się od tej, która stoi w naszych domach. Są na niej lampki, łańcuch i bombki.

- U nas w domu rodzinnym zawsze stała żywa choinka, taka przyniesiona prosto z lasu. I wieszało się na niej naturalne ozdoby. Były na niej orzechy, mandarynki i cukierki. Teraz dekorujemy choinkę w bombki i światełka - dodaje Katia.

Mamy wiele wspólnego

Okazuje się, że święta Bożego Narodzenia w Ukrainie nie różnią się znacznie od tych Polskich. Dla naszych sąsiadów, tak samo jak dla nas ważne jest, aby spędzić ten czas w spokoju i w gronie kochanych osób.

komentarze: -

12:31, 25.12.2022r.